جایگاه نیروی مؤنث در اساطیر

author

  • شهین خانی هیات علمی دانشکده ی هنر دانشگاه شهید چمران اهواز
Abstract:

    الهه ها و نیروی مؤنث در اسطوره ها از جایگاه مهمی برخوردارند و در دهه های اخیر مورد توجه بسیاری از محققان بوده اند. یکی از تجلی های نیروی مؤنث، « الهه ی مادر» یا « الهه ی زمین» یا «مادرکبیر» است که در دورانی طولانی از زندگی بشر- احتمالاً از عصر پارینه سنگی تا عصر مفرغ- برای مردم بسیاری از تمدن های قدیمی شناخته شده بود و به ویژه در دوره هایی که انسان به شدت به زمین وابسته بود ستایش می شد. الهه ی مادر یا الهه ی بزرگ، نه تنها مادر و زاینده هستی و نمودهای مختلف زندگی محسوب می شد؛ بلکه ستاننده زندگی و الهه ی مرگ نیز بود. او ایزدی به خود متکی و گاه ستم کار بود که خدای مرگ و جهان زیرین نیز محسوب می شد. بسیاری از مظاهر طبیعت مثل آب ها، کوه ها، گیاهان، حیوانات و... با او پیوسته بودند. در این گفتار کوشش شده تا با روش تحلیلی به اساسی ترین ویژگی های الهه ی مادر و یا به عبارت کلی « نیروی مؤنث » دست یابیم و با جمع آوری نمونه ها و مثال های مختلف از اساطیرکشورهای گوناگون به یک جمع بندی کامل برسیم. درمقدمه ضمن ذکر تاریخچه ای مختصر از نظریه های مهم مرتبط با نیروی مؤنث به بررسی کلیات، پیچیدگی ها و دوگانگی های این نیرو با ارائه ی نمونه های مشخص پرداخته ایم  و سپس به جلوه های گوناگون طبیعت که مؤنث محسوب می شوند اشاره کرده ایم.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جایگاه سیاوش در اساطیر

مقاله حاضر پیرامون بررسی چهره و موقعیت سیاوش به عنوان یکی از شخصیت‌های محوریِ حماسه ملی ایران، در اساطیر، اوستا، متون پهلوی و یافته‌های باستان شناسی است. اتیمولوژی سیاوش و بحث در خصوص جایگاهش در اسطوره‌های ایرانی و شناخت کهن الگوی بین‌النهرینی او ـ دُموزی ـ در پنج حوزه «آیین‌ها»، «نخستین انسان»، «مسأله شهادت»، «گیاه خون سیاوشان» و «سوگ سیاوش» نیز از جمله مواردی است که در این پژوهش مورد نظر بوده ا...

full text

جایگاه سیاوش در اساطیر

مقاله حاضر پیرامون بررسی چهره و موقعیت سیاوش به عنوان یکی از شخصیت های محوریِ حماسه ملی ایران، در اساطیر، اوستا، متون پهلوی و یافته های باستان شناسی است. اتیمولوژی سیاوش و بحث در خصوص جایگاهش در اسطوره های ایرانی و شناخت کهن الگوی بین النهرینی او ـ دُموزی ـ در پنج حوزه «آیین ها»، «نخستین انسان»، «مسأله شهادت»، «گیاه خون سیاوشان» و «سوگ سیاوش» نیز از جمله مواردی است که در این پژوهش مورد نظر بوده ا...

full text

بررسی نقش و جایگاه جنس مؤنث در ضرب‌المثل‌های مرودشت

یکی از موارد ادب عامه، ضرب­المثل­ها هستند، ضرب­المثل­ها ریشه در باورها و اعتقادات هر ملت و یا حتی هر منطقه­ دارند و در واقع منعکس‌کنندۀ فرهنگ هر جامعه­ای هستند. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل نقش زنان و جنس مؤنث در ضرب­المثل­های مرودشت با رویکرد فمنیست لیبرالیست است. داده­های این پژوهش، از طریق پژوهش میدانی و حضور در میدان مورد بررسی و مصاحبه با گویشورانی که سنّشان از چهل سال بیشتر بوده ، گردآور...

full text

بررسی جایگاه و نقش عصا در اساطیر و ادیان

عصا از عناصر مهم اساطیری و فرهنگی است که علاوه بر کارکردهای طبیعی و اولیه، در اسطوره‌ها و ادیان مختلف حضور گسترده‌ای داشته است. روزگاری ابزاری ساده برای انجام کارهای روزمره بود؛ اما به مرور زمان، کارکردهای اساسی و بنیادینی در زندگی مردم یافته است و در دوره‌های بعد، متناسب با رشد عقلی بشر، به شکلی نمادین ظهور پیدا کرده است. نقش‌های نمادین عصا در ادوار مختلف اساطیری و دینی تغییر شکل داده، گاه بر ...

full text

تحلیل اسطوره‌شناختی درام گاو اثر غلامحسین ساعدی، با تکیه بر جایگاه کهن‌الگویی گاو در اساطیر ایرانی

در اندیشة فرهنگ‌های جانمندانگار، جانور برگزیده، نمایندة نیرویی ازلی است که برای کفارة گناهان یا برکت‌بخشی باید قربانی گردد. گاه انسان برگزیده و جانور برگزیده در قربانگاه جانشین یکدیگر می‌گردند. این قربانیِ جانشین، در ادیان ابراهیمی اغلب شتر یا گوسفند است، اما نگاهی به انگاره‌های مرتبت با گاو در باورهای پیش از اسلام ایران، آشکار می‌سازد که قربانی برگزیده برای ایرانیان باستان گاو بوده است که در سی...

full text

هستی‌شناسی قدسی در اساطیر

شناخت وجود و موجود، دل‌مشغولیِ دیرپای و اصلی انسان است. هستی‌شناسی اسطوره‌ای، گونه‌ای از تلاش آدمی در این زمینه است که تأثیر ماندگاری بر پیدایی و پرورش افکار و کنش‌های بشر داشته است. در اسطوره، بر حَسَب برخی اصول مسلّم، از رهگذر «مینوی ساختن گیتی» یا «گیتیانه کردن مینو» به صورت‌بندی نظام هستی‌شناختی اقدام می‌شود. مطابقت و عینیّت گیتی با مینو، حضور و تجلی خدایان به ‌مثابة عوامل تقدس و در نتیجه، واقعیّ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1  issue 1

pages  29- 40

publication date 2012-04-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023